"穷冬烈风，大雪深数尺，足肤皲裂而不知"全诗赏析

余幼时即嗜学。家贫，无从致书以观，每假借于藏书之家，手自笔录，计日以还。天大寒，砚冰坚，手指不可屈伸，弗之怠。录毕，走送之，不敢稍逾约。以是人多以书假余，余因得遍观群书。既加冠，益慕圣贤之道 ，又患无硕师、名人与游，尝趋百里外，从乡之先达执经叩问。先达德隆望尊，门人弟子填其室，未尝稍降辞色。余立侍左右，援疑质理，俯身倾耳以请；或遇其叱咄，色愈恭，礼愈至，不敢出一言以复；俟其欣悦，则又请焉。故余虽愚，卒获有所闻。

当余之从师也，负箧曳屣，行深山巨谷中，穷冬烈风，大雪深数尺，足肤皲裂而不知。至舍，四支僵劲不能动，媵人持汤沃灌，以衾拥覆，久而乃和。寓逆旅，主人日再食，无鲜肥滋味之享。同舍生皆被绮绣，戴朱缨宝饰之帽，腰白玉之环，左佩刀，右备容臭，烨然若神人；余则缊袍敝衣处其间，略无慕艳意。以中有足乐者，不知口体之奉不若人也。盖余之勤且艰若此。

今虽耄老，未有所成，犹幸预君子之列，而承天子之宠光，缀公卿之后，日侍坐备顾问，四海亦谬称其氏名，况才之过于余者乎？

今诸生学于太学，县官日有廪稍之供，父母岁有裘葛之遗，无冻馁之患矣；坐大厦之下而诵《诗》《书》，无奔走之劳矣；有司业、博士为之师，未有问而不告，求而不得者也；凡所宜有之书，皆集于此，不必若余之手录，假诸人而后见也。其业有不精，德有不成者，非天质之卑，则心不若余之专耳，岂他人之过哉！

东阳马生君则，在太学已二年，流辈甚称其贤。余朝京师，生以乡人子谒余，撰长书以为贽，辞甚畅达，与之论辩，言和而色夷。自谓少时用心于学甚劳，是可谓善学者矣！其将归见其亲也，余故道为学之难以告之。谓余勉乡人以学者，余之志也；诋我夸际遇之盛而骄乡人者，岂知余者哉！

yú yòu shí jí shì xué 。jiā pín ，wú cóng zhì shū yǐ guān ，měi jiǎ jiè yú cáng shū zhī jiā ，shǒu zì bǐ lù ，jì rì yǐ hái 。tiān dà hán ，yàn bīng jiān ，shǒu zhǐ bú kě qū shēn ，fú zhī dài 。lù bì ，zǒu sòng zhī ，bú gǎn shāo yú yuē 。yǐ shì rén duō yǐ shū jiǎ yú ，yú yīn dé biàn guān qún shū 。jì jiā guàn ，yì mù shèng xián zhī dào ，yòu huàn wú shuò shī 、míng rén yǔ yóu ，cháng qū bǎi lǐ wài ，cóng xiāng zhī xiān dá zhí jīng kòu wèn 。xiān dá dé lóng wàng zūn ，mén rén dì zǐ tián qí shì ，wèi cháng shāo jiàng cí sè 。yú lì shì zuǒ yòu ，yuán yí zhì lǐ ，fǔ shēn qīng ěr yǐ qǐng ；huò yù qí chì duō ，sè yù gōng ，lǐ yù zhì ，bú gǎn chū yī yán yǐ fù ；sì qí xīn yuè ，zé yòu qǐng yān 。gù yú suī yú ，zú huò yǒu suǒ wén 。

dāng yú zhī cóng shī yě ，fù qiè yè xǐ ，háng shēn shān jù gǔ zhōng ，qióng dōng liè fēng ，dà xuě shēn shù chǐ ，zú fū jun1 liè ér bú zhī 。zhì shě ，sì zhī jiāng jìn bú néng dòng ，yìng rén chí tāng wò guàn ，yǐ qīn yōng fù ，jiǔ ér nǎi hé 。yù nì lǚ ，zhǔ rén rì zài shí ，wú xiān féi zī wèi zhī xiǎng 。tóng shě shēng jiē bèi qǐ xiù ，dài zhū yīng bǎo shì zhī mào ，yāo bái yù zhī huán ，zuǒ pèi dāo ，yòu bèi róng chòu ，yè rán ruò shén rén ；yú zé wēn páo bì yī chù qí jiān ，luè wú mù yàn yì 。yǐ zhōng yǒu zú lè zhě ，bú zhī kǒu tǐ zhī fèng bú ruò rén yě 。gài yú zhī qín qiě jiān ruò cǐ 。

jīn suī mào lǎo ，wèi yǒu suǒ chéng ，yóu xìng yù jun1 zǐ zhī liè ，ér chéng tiān zǐ zhī chǒng guāng ，zhuì gōng qīng zhī hòu ，rì shì zuò bèi gù wèn ，sì hǎi yì miù chēng qí shì míng ，kuàng cái zhī guò yú yú zhě hū ？

jīn zhū shēng xué yú tài xué ，xiàn guān rì yǒu lǐn shāo zhī gòng ，fù mǔ suì yǒu qiú gě zhī yí ，wú dòng něi zhī huàn yǐ ；zuò dà shà zhī xià ér sòng 《shī 》《shū 》，wú bēn zǒu zhī láo yǐ ；yǒu sī yè 、bó shì wéi zhī shī ，wèi yǒu wèn ér bú gào ，qiú ér bú dé zhě yě ；fán suǒ yí yǒu zhī shū ，jiē jí yú cǐ ，bú bì ruò yú zhī shǒu lù ，jiǎ zhū rén ér hòu jiàn yě 。qí yè yǒu bú jīng ，dé yǒu bú chéng zhě ，fēi tiān zhì zhī bēi ，zé xīn bú ruò yú zhī zhuān ěr ，qǐ tā rén zhī guò zāi ！

dōng yáng mǎ shēng jun1 zé ，zài tài xué yǐ èr nián ，liú bèi shèn chēng qí xián 。yú cháo jīng shī ，shēng yǐ xiāng rén zǐ yè yú ，zhuàn zhǎng shū yǐ wéi zhì ，cí shèn chàng dá ，yǔ zhī lùn biàn ，yán hé ér sè yí 。zì wèi shǎo shí yòng xīn yú xué shèn láo ，shì kě wèi shàn xué zhě yǐ ！qí jiāng guī jiàn qí qīn yě ，yú gù dào wéi xué zhī nán yǐ gào zhī 。wèi yú miǎn xiāng rén yǐ xué zhě ，yú zhī zhì yě ；dǐ wǒ kuā jì yù zhī shèng ér jiāo xiāng rén zhě ，qǐ zhī yú zhě zāi ！